Jak wynika z opinii Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA), przygotowanej na zlecenie Komisji Europejskiej i opublikowanej przez EFSA 27 maja 2015 r., dotychczas jedynie wpływ kofeiny zawartej w napojach energetycznych na zdrowie był przedmiotem badań instytucji unijnych, natomiast brak było jakiejkolwiek analizy pozwalającej określić bezpieczne ilości spożywanej kofeiny w ogóle. Z danych, na które powołuje się EFSA w swojej opinii wynika natomiast, że w 7 z 13 wziętych pod uwagę krajów, w 95% przypadków dzienne spożycie kofeiny pochodzącej z żywności i napojów przekraczało ilość 400 mg. Jaka dzienna dawka kofeiny jest jednak – zdaniem EFSA – bezpieczna?
Kofeina nie tylko w kawie
W swojej opinii EFSA zwróciła uwagę, że kofeina jest substancją występującą nie tylko w kawie, ale również np. w ziarnach kakaowca, liściach herbaty, owocach guarany czy orzechach kola. Nadmierne spożycie kofeiny nie musi więc koniecznie wynikać ze zbyt dużej liczby wypitych kaw, lecz może być efektem pojawiających się w diecie także innych składników naturalnie zawierających ten alkaloid. Określone w opinii EFSA bezpieczne dzienne spożycie kofeiny ustalone zostało z uwzględnieniem wszystkich źródeł tej substancji. Ponadto, biorąc pod uwagę, że w napojach energetycznych lub suplementach diety stosowanych głównie w celu redukcji masy ciała, kofeina występuje często w połączeniu z innymi aktywnymi substancjami jak np. tauryną czy synefryną, EFSA przeanalizowała również możliwe negatywne dla zdrowia skutki spożywania nadmiernych ilości kofeiny w takich przypadkach. Badania przeprowadzono na zdrowej populacji, z uwzględnieniem poszczególnych jej podgrup (dzieci, dorośli, kobiety w ciąży, osoby uprawiające sport).
A więc ile kofeiny…
- … dla dorosłego?
Z opinii przygotowanej przez EFSA wynika, że jednorazowa, bezpieczna dla zdrowia dawka kofeiny pochodząca ze wszystkich jej źródeł to 200 mg (ok. 3 mg/kg masy ciała dla dorosłego o wadze 70 kg). Taką dawkę określono jako bezpieczną również gdy spożyta była na mniej niż 2h przed intensywnym wysiłkiem fizycznym. Podobnie, zdaniem EFSA, spożycie takiej jednorazowej dawki kofeiny w połączeniu z innymi substancjami powszechnie występującymi w napojach energetycznych nie powinno mieć wpływu na jej bezpieczeństwo dla zdrowia. Także spożycie alkoholu na poziomie 0,65 g/kg masy ciała, co daje stężenie we krwi na poziomie ok. 0,08% nie będzie miało wpływu na bezpieczeństwo jednorazowego spożycia 200 mg kofeiny.
Z opinii EFSA wynika natomiast, że – co do zasady – bezpieczna dawka kofeiny w przypadku nawykowego spożywania tej substancji to 400 mg (ok. 5,7 mg/kg masy ciała dziennie dla dorosłego o wadze 70 kg), z zastrzeżeniem jednak, że nie dotyczy to kobiet w ciąży.
- … dla kobiet w ciąży?
EFSA ustaliła, że dzienne spożycie kofeiny na poziomie 200 mg przez kobiety w ciąży nie powinno mieć negatywnego wpływu na zdrowie dziecka (np. w postaci niedowagi).
- … karmiących matek?
Także w przypadku matek karmiących nawykowe spożywanie kofeiny, biorąc pod uwagę wszystkie jej źródła, nie tylko kawę, na poziomie 200 mg dziennie, nie będzie miało w ocenie EFSA negatywnego wpływu na zdrowie dziecka. Podobny wniosek dotyczy również jednorazowego spożycia kofeiny (tj. 200 mg).
- … dla dzieci i osób dorastających?
Zdaniem EFSA aktualnie dostępne dane naukowe są niewystarczające do określenia bezpiecznej dla zdrowia dzieci i osób dorastających dawki kofeiny. EFSA zaznaczyła jednak, że określone dla dorosłych dzienne dawki kofeiny dostosowane do masy ciała powinny być bezpieczne również dla dzieci, przy zastrzeżeniu jednak, że odmienne wnioski nie płyną z dostępnych, ograniczonych badań dotyczących istotnego wpływu kofeiny na stany lękowe i zachowanie dzieci i osób w okresie dojrzewania.
Z opinii opracowanej przez EFSA można zatem wysnuć wniosek, że kofeina co do zasady nie jest szkodliwa, w związku z czym umiarkowane jej spożycie nie powinno mieć negatywnego wpływu na zdrowie.
Autor:Katarzyna Gęsiak, Kancelaria KONDRAT i Partnerzy
źródło zdjęcia: www.sxc.hu