Produkty light, czyli środki spożywcze określane mianem „lekkich”. Obecnie wachlarz tych produktów na rynku spożywczym jest bardzo bogaty. Na półkach sklepowych z łatwością znajdziemy bowiem majonezy light, napoje o obniżonej wartości energetycznej czy lekkie pieczywo chrupkie, ciastka bądź jogurty. Jednak, czy zawsze produkty oznakowane jako „light” są zdrowsze i lepsze od tradycyjnych odpowiedników? Co tak naprawdę oznacza określenie „lekki”? I jak nie nabrać się na marketingowe zagrywki sugerujące, że mamy do czynienia z niskokalorycznym produktem?
Rozporządzenie 1924/2006 szczegółowo reguluje kwestię stosowania określenia „lekki” tudzież „light” w znakowaniu środków spożywczych. Hasło to stanowi bowiem zatwierdzone oświadczenie żywieniowe o charakterze porównawczym. Oświadczenia żywieniowe są to te komunikaty, które stwierdzają lub sugerują, że dana żywność ma szczególne właściwości odżywcze.
Według art. 9 rozporządzenia 1924/2006 poprzez stosowanie oświadczeń porównawczych porównuje się skład danej żywności ze składem innych produktów tej samej kategorii, których skład nie pozwala jednak na używanie takiego właśnie oświadczenia. Oświadczenia porównawcze mają zatem na celu uzmysłowienie konsumentowi, że dany produkt jest poniekąd lepszy od produktów oferowanych przez konkurencję.
Oświadczenia porównawcze powinny także odnosić się do różnicy w ilości danego składnika odżywczego lub wartości energetycznej, a samo porównanie powinno dotyczyć tej samej ilości żywności.
Co ciekawe, określenia takie jak „ekstralekki”, „superlekki” lub inne podobne, nie są uważane za oświadczenia żywieniowe porównawcze, ponieważ nie wskazują różnicy w ilości danego składnika odżywczego lub wartości energetycznej. Ponadto oświadczenia zawierające tego typu określenia nie zostały uwzględnione w załączniku do rozporządzenia 1924/2006 i tym samym są nie są dozwolone.
Warto również podkreślić, że w przypadku oświadczeń porównawczych konieczne jest wskazanie porównywanych produktów w sposób pozwalający na ich rozpoznanie przez konsumenta końcowego. Oznacza to, że na etykiecie przy stosowaniu oświadczeń porównawczych należy podać jakie produkty stanowiły dla nas odniesienie, czyli były tzw. produktami referencyjnymi.
Warunki szczegółowe dla oświadczenia „lekki” podane zostały w załączniku do rozporządzenia 1924/2006. Zgodnie z nimi, aby produkt mógł być nazwany „lekkim”, musi spełniać takie same warunki jak te, które ustalono dla terminu „zmniejszona zawartość”. Według przepisów żywność o zmniejszonej wartości energetycznej musi mieć co najmniej 30% mniej kalorii w porównaniu z konwencjonalnym odpowiednikiem. Takie same zasady stosowane są dla produktów o zmniejszonych zawartościach, np. tłuszczu, czy cukru. Oświadczeniu „light” powinna również towarzyszyć informacja wskazująca na właściwości, które sprawiają, że środek spożywczy staje się produktem „lekkim”, np. jogurt light marki X zawiera o 40% mniej tłuszczu niż jogurt marki Y.
Przepisy prawa szczegółowo regulują stosowanie określenia „lekki”, ale nie wspominają o stosowaniu haseł typu: fitness, fit, slim, sport, czy figura. Producenci często wykorzystują tę lukę i zamieszczają takie hasła marketingowe na swoich produktach, aby wzbudzić w konsumencie poczucie, że spożywając tak oznakowaną żywność – dba on o swoje zdrowie i szczupłą sylwetkę. Należy jednak pamiętać, że produkty fitness, fit czy slim nie podlegają tak szczegółowym regulacjom jak produkty light i są one zamieszczane na zasadzie dobrowolności.
Producenci żywności „light”, z jednej strony eliminują cukry i tłuszcze w żywności, lecz z drugiej strony muszą zastępować je innymi składnikami, aby utrzymać produkt w jego pierwotnym kształcie. Cukry najczęściej są zastępowane syntetycznymi słodzikami, które są co prawda mniej kaloryczne niż tradycyjny cukier, jednak ich działanie na organizm ma niekiedy nieprzewidziane skutki, może np. podnosić poziom insuliny we krwi, która w nadmiernej ilości może przyczyniać się do tycia. Oczywiście, taka sytuacja nie musi być regułą. W części produktów „light” niedobór taki uzupełnia się składnikami prozdrowotnymi, przykładowo błonnikiem.
Zatem, decydując się na zakup produktu oznakowanego jako light warto dokładnie przestudiować jego skład, a najlepiej porównać go z wersją pełnowartościową. Należy również pamiętać, że Każdy produkt, nawet typu „light”, może przyczynić się do wzrostu masy ciała, jeśli jego spożywana ilość będzie przekraczała dzienne zapotrzebowanie kaloryczne. Bowiem, kluczowym aspektem w utrzymaniu odpowiedniej sylwetki jest utrzymanie zrównoważonego bilansu energetycznego, a nie jedynie spożycie konkretnego produktu.
Jeśli jesteście Państwo zainteresowani kwestią znakowania środków spożywczych i chcielibyście uzyskać więcej informacji na ten temat, to zapraszamy do kontaktu z Kancelarią KONDRAT i Partnerzy za pośrednictwem adresu mailowego: prawozywnosciowe@kondrat.pl. Bardzo chętnie odpowiemy na wszelkie pytania.
Autor: Kinga Krent– Kancelaria KONDRAT i Partnerzy, biuro@kondrat.pl