Recykling to nic innego jak powtórne wykorzystanie surowców odpadowych. Jego celem jest ograniczenie nadmiernego eksploatowania złóż naturalnych oraz zmniejszenie ilości śmieci trafiających do środowiska. Producenci żywności coraz częściej decydują się na wykorzystywanie opakowań pochodzących z recyklingu oraz chętnie deklarują ten fakt na etykiecie. Jednak co tak naprawdę oznacza znak „przydatności opakowania do recyklingu”? Czym różni się od znak „przydatności opakowania do recyklingu” w postaci zaokrąglonej strzałki od tzw. pętli Mobiusa (ang. Möbius loop)? Czy istnieje prawny obowiązek zamieszczania znaku „przydatności opakowania do recyklingu” w przypadku wprowadzania takich opakowań na rynek?
Art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi daje możliwość umieszczania na opakowaniu żywności oznaczenia wskazującego na przydatność opakowania do recyklingu, jeżeli takowe opakowania faktycznie się do tego nadają.
Przedsiębiorca nie jest zatem prawnie zobligowany do nadawania takiego oznaczenia. Ustawodawca daje mu jedynie możliwość zadeklarowania informacji o przydatności opakowania do recyklingu w formie symbolu zaokrąglonej strzałki, którego dokładny wzór tak na marginesie można znaleźć w załączniku 9 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 3 września 2014 r. w sprawie wzorów oznakowania opakowań.
Symbol ten jak każda informacja zamieszczana na zasadzie dobrowolności na opakowaniu środka spożywczego musi spełniać wymagania określone w art. 36 rozporządzenia 1169/2011. Według wskazanego przepisu informacja tego typu nie powinna wprowadzać konsumenta w błąd ani go dezorientować. Ponadto, w stosownych przypadkach powinna być ona oparta na odpowiednich danych naukowych. Należy pamiętać, iż zastosowanie omawianego oznakowania musi mieć odzwierciedlenie w rzeczywistych cechach danego opakowania.
Chcąc oznaczyć opakowanie jako „przydatne do recyklingu” należy przeprowadzić ocenę pod kątem spełnienia wymagań zawartych w normie PN-EN 13430:2007, zatytułowanej „Opakowania – Wymagania dotyczące opakowań przydatnych do odzysku przez recykling materiałowy”.
Dokonując takiej oceny, bierze się pod uwagę przede wszystkim wymagania powiązań etapów cyklu życia opakowań z kryteriami przydatności opakowań do recyklingu, wśród których wyróżnia się: nadzór nad projektowaniem, składem i procesem wytwarzania opakowania, dostosowanie do istniejących technologii recyklingu oraz obciążenie środowiska recyklingiem. W ocenie bierze się ponadto pod uwagę etap projektowania, produkcji, użytkowania, sortowania u źródła oraz zbiórki i sortowania opakowań na końcowym etapie.
Jeżeli opakowanie spełnia wymagania wskazanej normy i jest zarazem przydatne do recyklingu, można wówczas zastosować znak „przydatności opakowania do recyklingu” na etykiecie produktu żywnościowego.
Niekiedy na opakowaniach można znaleźć symbol tzw. pętli Mobiusa. Ten charakterystyczny znak przypomina trójkąt ułożony z trzech załamujących się w środkowej części strzałek, które najczęściej mają kolor zielony. Strzałki te oznaczają kolejno: zbieranie, przetworzenie na nowy produkt oraz ponowny zakup przez konsumenta. Znak może być stosowany dla produktu przez producenta, który ocenił opakowanie i stosuje zasady zgodne z normą PN-EN ISO 14021:2016. Pętla Mobiusa jest międzynarodowym symbolem recyklingu oraz dobrowolną, graficzną deklaracją producenta, spełnienia wymagań w zakresie możliwości wykorzystania materiału do procesu recyklingu. Warto wspomnieć, że na niektórych opakowaniach trójkątne oznaczenie pętli Mobiusa zawiera także liczbę. Oznacza ona procentową zawartość w opakowaniu surowca, który może być poddany recyklingowi.
Znak „przydatności opakowania do recyklingu” w postaci zaokrąglonej strzałki stanowi zatem nic innego jak krajowy odpowiednik pętli Mobiusa.
Jeżeli jesteście Państwo zainteresowani kwestią znakowania opakowań środków spożywczych, w szczególności pod kątem deklarowania różnych oznaczeń środowiskowych i potrzebujecie wsparcia prawnego we wskazanym zakresie to zapraszamy do kontaktu z Kancelarią KONDRAT i Partnerzy za pośrednictwem adresu mailowego: prawozywnosciowe@kondrat.pl. Z chęcią odpowiemy na wszelkie nurtujące Państwa pytania.
Autor: Kinga Krent– Kancelaria KONDRAT i Partnerzy, biuro@kondrat.pl